"Ojczyzna to ziemia i groby. Narody, które tracą pamięć – giną". Dla mieszkańców gminy Cedynia słowa Stanisława Witkiewicza są na pewno tak samo ważne jak dla Jana Pawła II , który przytoczył je w przemówieniu do mieszkańców Pomorza Zachodniego na Jasnej Górze w czerwcu 1983 roku.
Większość z nas, mieszkańców Cedyni, uczyło się historii naszego państwa w szkole im. Bohaterów I Armii Wojska Polskiego. Wielu zdawało maturę w liceum im. Bohaterów spod Siekierek w Chojnie. Cedynia leży w Rejonie Pamięci Narodowej – nie ma z pewnością mieszkańca ziemi cedyńskiej, który nie byłby choć raz na Górze Czcibora, przy pomniku Matki Polki w Osinowie Dolnym czy wreszcie na cmentarzu w Starych Łysogórkach. Miejsca te wyznaczają nasze dziedzictwo historyczne, uczą tego, kim jesteśmy.
Wielu z nas uczestniczyło w uroczystych obchodach 72. rocznicy forsowania Odry 29 kwietnia 2017 r. z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy. Wszyscy z pewnością pamiętają jego słowa, kiedy chyląc czoła przed bohaterstwem żołnierzy poległych podczas walk nad Odrą powiedział: "Jesteśmy tu, na tym cmentarzu, gdzie w dostojeństwie i ciszy spoczywają żołnierze, z których krwi powstała wolna Polska – ta, która jest tu i teraz, dzisiaj. Nie byłoby jej tutaj na tej ziemi, gdyby nie tamta przelana krew. Wszystkie pokolenia powinny o tym pamiętać. Z tej krwi powstało nowe życie."
Na Siekierkowski Cmentarz Żołnierzy 1. Armii Wojska Polskiego w Starych Łysogórkach trafiły szczątki żołnierzy poległych w całym pasie od Odry do Berlina. Dziś na cmentarzu pochowanych jest 1987 żołnierzy, z czego 1661 znanych z nazwiska. Z wojskowych dokumentów wynika, że między 16 a 19 kwietnia podczas forsowania Odry i przełamania obrony tuż za rzeką, poległo 644 polskich żołnierzy, 2163 odniosło rany a 304 zaginęło, ginąc gdzieś w wodach Odry i na jej rozlewiskach.
Cedyńska ziemia kryje w sobie zapewne jeszcze wiele szczątków żołnierzy, którzy nie zostali godnie pochowani. Pochówek był od zawsze wyrazem szacunku żyjących wobec zmarłych, ich obowiązkiem wobec tych, którzy odeszli. Pamiętajmy o tym, kiedy przypadkowo natkniemy się na szczątki ludzkie odkryte przez działanie sił przyrody lub człowieka. Zawsze należy o takim zdarzeniu powiadomić niezwłocznie policję lub odpowiednie władze. Niedopuszczalne jest bezczeszczenie przypadkowo odkrytych miejsc pochówku. Pamięć i szacunek dla bohaterów, którzy poświęcili swoje życie walcząc o wolność Rzeczypospolitej są wartościami niepodważalnymi dla wszystkich pokoleń, które z tej wolności dziś korzystają.
Gabriela Kotowicz
Burmistrz Cedyni
