Od 4 lipca w związku ze Światowymi Dniami Młodzieży i Szczytem NATO w Polsce wprowadzono tymczasową kontrolę na granicach wewnętrznych Schengen tj. z Czechami, Niemcami, Litwą, Słowacją oraz w portach morskich i lotniczych stanowiących granicę wewnętrzną strefy Schengen.
Kontrola będzie trwała do 2 sierpnia 2016 r. Również od 4 lipca zawieszony został mały ruch graniczny na granicy z Ukrainą i Rosją. Względy są identyczne. Chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa podczas szczytu NATO i Światowych Dni Młodzieży.
W trakcie tymczasowego przywrócenia kontroli granicznej granicę RP można przekraczać tylko w wyznaczonych miejscach. Takich miejsc jest 285, w tym 260 na granicy lądowej: na granicy z Czechami – 141, ze Słowacją – 60, z Niemcami – 48, z Litwą – 11. Przywrócenie kontroli nie oznacza powrotu przejść granicznych i szlabanów. Kontrola realizowana będzie w oparciu o patrole Straży Granicznej z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu, czyli mobilnych terminali i tzw. schengenbusów. Są to pojazdy wyposażone w sprzęt i dostęp do baz danych, które umożliwiają funkcjonariuszom SG przeprowadzenie kontroli granicznej poza przejściem granicznym.
Wszyscy odwiedzający w tym czasie Polskę powinni być przygotowani na konieczność okazania dokumentów oraz zezwolić na sprawdzenie pojazdu, którym podróżują.
W czasie trwania tymczasowego przywrócenia kontroli granicznej obywatele UE, EOG oraz innych państw, które nie należą do UE, ale na podstawie umów zawartych z UE korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania, mogą wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dowodu osobistego lub paszportu.
Obywatele państw trzecich muszą spełnić warunki wjazdu określone w przepisach i posiadać paszport oraz wizę, jeśli jest wymagana. Lista państw, których obywatele mogą podróżować do Polski bez wiz jest dostępna na stronie polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Kontrola prowadzona będzie w sposób wyrywkowy, a działania dostosowane do realnego zagrożenia. Osoby i pojazdy będą typowane do kontroli na podstawie analizy ryzyka oraz informacji przekazywanych przez służby państw sąsiednich. W przypadku ustalenia osób, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa lub dla porządku publicznego wydawane będą decyzje o odmowie wjazdu do naszego kraju.
Straż Graniczna posiada doświadczenie w zakresie realizacji tymczasowo przywróconej kontroli granicznej, ponieważ kontrola była przywracana na polskich granicach już dwukrotnie – na czas EURO 2012 oraz podczas szczytu klimatycznego w listopadzie 2013 roku. Doświadczenie pokazuje, że kontrola graniczna w takich warunkach nie wpływa w sposób istotny na utrudnienia w ruchu na drogach przecinających granicę państwową. Funkcjonariusze Straży Granicznej brali również udział w ćwiczeniach związanych z przywróceniem kontroli granicznej, aby doskonalić współdziałania z innymi służbami. Ćwiczenia dotyczyły zarówno przejść na granicy lądowej, jak i w portach morskich oraz na lotniskach.